Kansu Yıldırım

Sağlıkta Dönüşüm Projesi ile birlikte özel sektörün payının arttığı sağlık alanında, satın alma ve birleşme işlemleri de hız kazanmaktadır. Sağlık sektöründe tekelleşme olgusu eşliğinde değerlendirilebilecek bu süreç, pek çok satın alma işlemiyle ilerlemektedir. 2016 yılında hastane, finans ve medikal alanlarında 10’dan fazla satın alma ve birleşme işleminden bahsetmek mümkündür.

2016 yılında enerji, bilişim, finans, hizmet, maden, medikal ve sağlık alanlarında yaklaşık 7 milyar dolarlık 240’tan fazla birleşme ve satın ama işlemi gerçekleşti. Geçtiğimiz yıl satın alma ve birleşmelerde işlem hacmi ise 2015’e göre yüzde 53 azaldı ve 2009 kriz yılından sonraki en düşük seviyeye ulaştı.[i]

Ernst & Young tarafından hazırlanan Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2016 Raporu aracılığıyla bir pencere açılabilir. Satın alma ve birleşme işlem hacimleri bakımından ABD  toplam 819 milyon dolar ile yabancı yatırımcılar arasında ilk sırada yer alırken, Güney Kore 689 milyon dolar işlem hacmiyle ABD’yi takip etti. 2015 yılında ağırlığı azalan AB ülkelerinin, 2016 yılında İngiltere ve Almanya dışında çok fazla öne çıkmadığı görüldü. Buna karşılık Katar, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Japonya ve Çin dikkat çeken diğer ülkeler arasında yer aldı. İşlem sayısına göre yatırımcı ülkeler incelendiğinde ABD’den 20, İngiltere’den 9, Japonya’dan 8, Fransa’dan 6, Almanya’dan 5, Katar’dan 4, BAE’nden 4 satın alma ve birleşme gerçekleşti.[ii]

2016 yılında eğlence ve finansal hizmetler, enerji sektörünün ardından işlem hacmi bazında önde gelen sektörlerden oldu. Ayrıca, imalat ile yiyecek ve içecek sektörleri işlem hacmi ve işlem sayısı açısından, sağlık ve perakende sektörleri ise işlem adedi açısından dikkat çekti. İşlem sayısına göre hedef şirketlerin sektörel dağılımında ise bilişimde 70, enerji ve imalatta 30, hizmetlerde 25, sağlıkta 13 işlem gerçekleşti.[iii]

Sağlık alanı her yıl olduğu gibi 2016 yılında da yerli ve yabancı sermaye kuruluşlarının satın alma ve birleşme işlemlerine tanıklık etti. Özel sermaye fonlarının gerçekleştirdiği işlemler içerisinde öne çıkan 4 işlem şunlar: Diffusion Capital Partners (Türkiye) Episome Biotech ve SBS-Bilimsel Bio Çözümler şirketlerini, Infinity Invest Holding (Türkiye) GNC Türkiye (Bakara İlaç, ECK İlaç) şirketini, Pera Capital Partners (Türkiye) Asset Medikal şirketini satın aldı.[ıv]

Bunlar dışında 9 adet satın alma ve birleşme işlemi daha gerçekleşti. Öne çıkan işlemlerden birisi, Lokman Hekim Hastane grubu tarafından Özel Akay Hastanesinin satın alınmasıdır. 2016 Haziran ayında gerçekleşen satın alma işlemi, 7.7 milyon dolar olarak gerçekleşti. Wellspect HealthCare (İsveç) Oasis Medikal şirketini, Özel Yatırımcılar Medline Konya ve Medline Aydın Hastanelerini, Florence Nightingale Hastaneleri Kadıköy Şifa Hastanesini satın aldı.[v]  Bunlar dışında sağlık finansmanı alanında da şirket düzeyinde satın almalar gerçekleşti. Sojitz Hospital PPP Investment (Japonya) Türkiye’den İstanbul PPP Sağlık Yatırım’ın yüzde 30’unu satın aldı.

Görüleceği üzere, kamu sağlık hizmetlerinde özel sektörün yoğunlaşmasına paralel, özel sektör içerisinde de satın almalar yoğunlaşmaktadır. Büyük şirketlerin ağırlığının arttığı satın alma ve birleşmeler, sağlıkta tekelleşme süreci eşliğinde ayrıca irdelenmelidir.

 

[i] https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/mergers-and-acquisitions/articles/annual-turkish-ma-2016.html

[ii] Ernst & Young, Satın Alma ve Birleşme 2016 Raporu, sf. 9, 12

[iii] Ernst & Young, Satın Alma ve Birleşme 2016 Raporu, sf. 10

[ıv] Ernst & Young, Satın Alma ve Birleşme 2016 Raporu, sf. 11

[v] Ernst & Young, Satın Alma ve Birleşme 2016 Raporu, sf. 26 vd.